W sprawach sądowo-administracyjnych dotyczących nadpłaty podatku obowiązuje wpis stosunkowy, a więc wpis obliczany jako odpowiedni procent należności pieniężnej objętej zaskarżonym aktem. Stanowisko takie potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 2 października 2013 r. (sygn. II FZ 808/13).
Przedmiotowe postanowienie zostało wydane w wyniku zażalenia złożonego przez skarżącą spółkę na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału I Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, którym wezwał on spółkę do uiszczenia wpisu sądowego od skargi na decyzję Dyrektora Izby Celnej wydaną w przedmiocie nadpłaty w podatku od gier. Stosownie do przepisu art. 231 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz § 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi wysokość wpisu określono jako procent od wartości przedmiotu zaskarżenia (wpis stosunkowy). Spółka nie zgodziła się z takim sposobem określenia wpisu, podnosząc, że od skargi dotyczącej decyzji w przedmiocie nadpłaty podatku powinien zostać pobrany wpis stały. Zdaniem spółki wpis stosunkowy, zgodnie z art. 231 p.p.s.a., pobierany powinien być wyłącznie w sprawach, w których przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne. Chodzi zatem jedynie o te sprawy, gdy skarżący kwestionuje akt organu administracji nakładający na tegoż skarżącego obowiązek zapłaty określonej sumy pieniężnej (tylko taka suma do zapłaty na rzecz organu jest należnością pieniężną). Wobec tego, w ocenie skarżącej spółki w sytuacji, gdy to podatnik dochodzi określonej sumy pieniężnej od organu podatkowego sprawa nie ma za przedmiot należności pieniężnej, wobec czego od skargi powinien być pobrany wpis stały.
Stanowiska spółki nie podzielił Naczelny Sąd Administracyjny. W uzasadnieniu omawianego postanowienia podniósł on po pierwsze, że w sprawach dotyczących stwierdzenia nadpłaty spór sprowadza się do kwestionowania konkretnej należności pieniężnej. Występując do organu podatkowego z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty strona domaga się bowiem konkretnej kwoty tyle tylko, że w odróżnieniu od decyzji wymiarowej nakładającej obowiązek zapłaty, kwota ta została już uiszczona. Zatem w postępowaniu o stwierdzenie nadpłaty podatnik kwestionując wysokość zapłaconego podatku ubiega się o jego zwrot. Kwota, która zdaniem podatnika winna mu być zwrócona przez organ, stanowi należność pieniężną w rozumieniu art. 231 p.p.s.a. Tym samym w sprawach dotyczących nadpłaty pobierany powinien być wpis stosunkowy.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał także za bezzasadne ograniczenie zakresu przedmiotowego art. 231 zdanie 1 p.p.s.a. jedynie do spraw, w których to skarżący kwestionuje zasadność dochodzenia przez organ podatkowy z urzędu określonej należności pieniężnej jako zobowiązania podatkowego. Skoro bowiem art. 231 p.p.s.a. w zdaniu 1 stanowi jedynie o sprawach, których „przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne”, nie można zaaprobować dodatkowej przesłanki (postulowanej przez spółkę, a różnicującej zbiór analizowanych spraw sądowoadministracyjnych) w postaci „kierunku roszczenia”, tzn. wyróżniającej takie sprawy, w których to organ podatkowy podnosi „roszczenie” o daną należność pieniężną, a nie podatnik (skarżący). Tego typu rozróżnienie oznaczałoby bowiem wykładnię sprzeczną z dyrektywą lege non distinguente („tam gdzie rozróżnień nie wprowadził sam prawodawca, tam nie jest wolno ich wprowadzać interpretatorowi”).
Podsumowując uzasadnienie postanowienia Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że przepis art. 231 zd. 1 p.p.s.a., który obejmuje zakresem swojej regulacji sprawy, w których „przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne”, dotyczy spraw, w których dana należność pieniężna jest dochodzona przez organ podatkowy od podatnika (sytuacja wydania decyzji podatkowej), jak i również spraw, w których dana należność jest dochodzona przez podatnika od organu podatkowego, jako nienależycie zapłacony lub nadpłacony podatek (sytuacja nadpłaty).
