Zgodnie z art. 286 § 1 kodeksu karnego kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. W kodeksie karnym skarbowym przewidziano szczególną regulację, na mocy której kto przez podanie danych niezgodnych ze stanem rzeczywistym lub zatajenie rzeczywistego stanu rzeczy wprowadza w błąd właściwy organ narażając na nienależny zwrot podatkowej należności publicznoprawnej, w szczególności podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, podatku akcyzowym, zwrot nadpłaty lub jej zaliczenie na poczet zaległości podatkowej lub bieżących albo przyszłych zobowiązań podatkowych, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie (art. 76 § 1 k.k.s.). Czy podmiot, który tworzy albo współtworzy podmiot gospodarczy jedynie w celu wykorzystania procedury zwrotu nadpłaconego podatku od towarów i usług (jak i również innego podatku) i podejmuje działania dla osiągnięcia tego celu przez nabywanie lub podrabianie dokumentów związanych z tym podatkiem, przedkładając je następnie odpowiedniemu organowi skarbowemu, bez prowadzenia poza tym jakiejkolwiek działalności gospodarczej rozliczanej ze Skarbem Państwa, dopuszcza się przestępstwa powszechnego z art. 286 § 1 k.k., czy też przestępstwa skarbowego określonego w art. 76 § 1 k.k.s.?
Jak wynika z najnowszego orzeczenia SN z dnia 10 lipca 2013 r. (I FSK 1830/09) podmioty, które wystawiają tzw. puste faktury i domagają się zwrotu jakoby podatku, odnośnie do którego obowiązek podatkowy w ogóle nie powstał i którego nigdy nie odprowadzono, nie godzą w obowiązki podatkowe, ale w mienie Skarbu Państwa. O ile naruszenie obowiązków podatkowych jest penalizowany w kodeksie karnym skarbowym, to wprowadzanie w błąd innego podmiotu, w tym Skarbu Państwa stanowi przestępstwo powszechne usankcjonowane w kodeksie karnym. W związku z powyższym, opisany czyn może być uznany za tzw. przestępstwo oszustwa określone w art. 286 § 1 Kodeksu karnego.
Z czynnością wystawienia pustych faktur łączy się również odpowiedzialność z tytułu tzw. przestępstwa prania brudnych pieniędzy. W myśl art. 299 § 1 k.k. kto środki płatnicze, instrumenty finansowe, papiery wartościowe, wartości dewizowe, prawa majątkowe lub inne mienie ruchome lub nieruchomości, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego, przyjmuje, przekazuje lub wywozi za granicę, pomaga do przenoszenia ich własności lub posiadania albo podejmuje inne czynności, które mogą udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie ich przestępnego pochodzenia lub miejsca umieszczenia, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. W związku z powyższym powstało pytanie czy „środki płatnicze, instrumenty finansowe, papiery wartościowe, wartości dewizowe, prawa majątkowe lub inne mienie ruchome lub nieruchomości pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego” oznacza, że przedmioty i prawa, które zostały uzyskane za pomocą czynu zabronionego, a więc pochodzą bezpośrednio z tego czynu, nie mogą być przedmiotem wykonawczym przestępstwa „prania brudnych pieniędzy”, a w konsekwencji również, w zasadniczej większości przypadków, sprawca przestępstwa źródłowego nie może dopuścić się występku z art. 299 § 1 k.k.? W związku z tak postawionym pytaniem, w dniu 18 grudnia 2013 r. została wydana uchwała Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów (I KZP 19/13), której została nadana moc zasady prawnej. SN doszedł do przekonania, że przedmiotem czynności wykonawczej przestępstwa określonego w art. 299 § 1 k.k. są wymienione w tym przepisie „środki płatnicze, instrumenty finansowe, papiery wartościowe, wartości dewizowe, prawa majątkowe lub inne mienie ruchome lub nieruchomości” pochodzące bezpośrednio lub pośrednio z popełnienia czynu zabronionego a sprawcą tego przestępstwa może być również sprawca czynu zabronionego, z którego popełnieniem związana jest korzyść stanowiąca przedmiot czynności wykonawczej. Zatem jeżeli dany podmiot, najpierw wystawia tzw. puste faktury i uzyskuje dzięki nim określone środki finansowe, a następnie pomaga w przeniesieniu własności lub posiadania tych faktur lub środków finansowych naraża się nie tylko na odpowiedzialność z art. 286 § 1 k.k. ale także z art. 299 § 1 k.k. Powyższe będzie miało miejsce również wówczas gdy ten sam podmiot podejmie inne czynności, które będą mogły udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie przestępnego pochodzenia środków finansowych i tzw. pustych faktur.
