Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom podatku od spadków i darowizn. Zatem badając, czy dany przychód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych należy w pierwszej kolejności zbadać, czy przychód ten podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Jeżeli będzie on podlegał opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, wówczas nie będzie opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu tym podatkiem podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy. Przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie zawierają definicji darowizny. Dlatego też – w drodze wykładni systemowej – należy sięgnąć do definicji darowizny zawartej w kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 888 § 1 k.c. przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Zatem celem darowizny jest wzbogacenie obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Cechą istotnie wyróżniającą umowę darowizny od wielu umów nazwanych, uregulowanych w kodeksie cywilnym, jest jej nieodpłatność. Jak uznał NSA w wyroku z dnia 28 marca 2006 r. (II FSK 450/05) świadczenie darowizny jest bezpłatne tylko wtedy, gdy druga strony umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Nieodpłatność ta oznacza, że darczyńca, dokonując na rzecz drugiej strony przysporzenia, nie może uzyskać jakiegokolwiek ekwiwalentu ani w chwili dokonania umowy darowizny, ani też w przyszłości. Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie, wyrażonym w wyroku z dnia 3 listopada 1995 r. (I ACr 801/95) ekwiwalent, o którym mowa, nie musi być ekwiwalentem stricte ekonomicznym. Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
Jeżeli zatem spółka przekazuje byłemu pracownikowi spółki powiązanej pomoc materialną w postaci bonów towarowych o wartości 2000 zł., to przekazanie to ma charakter nieodpłatny. Spowoduje ono bowiem powstanie uszczuplenia po stronie spółki oraz powstanie przysporzenia po stronie obdarowanego. Ponadto spółkę i obdarowanego nie wiąże stosunek pracy. Dlatego też należy uznać, że przedmiotowe przekazanie jest darowizną i podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Biorąc natomiast pod uwagę fakt, iż – zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie podlegają przychody opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn, przekazane bony towarowe nie stanowią dla byłego pracownika spółki przychodu na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, a spółka nie powinna z tego tytułu pobrać zaliczki na podatek dochodowy, ani wystawić PIT. Podobnie uznał NSA, który w wyroku z dnia 8 maja 2009 r. (II FSK 68/08) stwierdził, że wyłączeniu z opodatkowania podatkiem dochodowym podlegają m.in. faktycznie dokonane darowizny.
