W wyroku z dnia 5 stycznia 2016 r. (I SA/ Gd 1161/15) WSA w Gdańsku odniósł się do możliwości zakwalifikowania podatku od wartości dodanej (dalej: VAT) rozliczonego w Finlandii, jako przychodu i odpowiednio kosztu jego uzyskania w podatku dochodowym od osób prawnych. Sąd przeprowadził kwalifikację w oparciu o art. 12 ust.4 pkt 9 oraz art. 16 ust.1pkt 46 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.), równocześnie dokonując wykładni pojęcia „podatek od wartości dodanej”.
W przedmiotowej sprawie czynny podatnik VAT prowadzący działalność gospodarczą w zakresie handlu e-papierosami w formie sprzedaży wysyłkowej, m.in. na terenie Polski i Finlandii, w związku z przekroczeniem limitu 168.000 zł (35.000 euro), wynikającego z art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2011r. o podatku od towarów i usług, rozlicza podatek od wartości dodanej na terenie Finlandii, jest tam zarejestrowany i posiada numer ewidencyjny dla celów VAT. Zarówno koszty, jak i przychody osiągane w związku ze sprzedażą na terenie Polski podatnik rozpoznaje w wysokości netto, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 9 i art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. Podatnik wystąpił do Ministra Finansów z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej pytając, czy w związku ze sprzedażą towarów w Finlandii, pomimo naliczania w fakturach sprzedaży 24% należnego podatku od wartości dodanej (VAT) można osiągnięte z tej działalności przychody rozpoznawać dla celów podatku dochodowego od osób prawnych w wysokości netto, bez podatku VAT, a naliczonego podatku od wartości dodanej (rozliczanego w deklaracji VAT w Finlandii) nie traktować jako kosztu uzyskania przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych? Źródło wątpliwości podatnika stanowiła rozbieżność istniejących interpretacji wydanych w analogicznym stanie faktycznym, z których część wyraża pogląd oparty na wykładni gramatycznej przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., zakładający konieczność rozliczeń w kwotach brutto, inne zaś odwołują się do rezultatu wykładni systemowej i zasady neutralności podatku od wartości dodanej. Sam podatnik był zdania, że z uwagi na tożsamość podatku od wartości dodanej oraz podatku od towarów i usług podatek ten powinien podlegać tym samym regulacjom przewidzianym w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. W konsekwencji zatem na mocy art. 12 ust. 4 pkt 9 tej ustawy należny VAT nie podlega zaliczeniu do przychodów podatkowych, zaś na podstawie jej art. 16 ust. 1 pkt 46 naliczony VAT rozliczany w Finlandii nie stanowi kosztu uzyskania przychodu.
Minister Finansów uznał przedstawione stanowisko za nieprawidłowe. W wydanej interpretacji podniósł m.in., że ustawa o podatku od towarów i usług rozróżnia pojęcie podatku od wartości dodanej i pojęcie podatku od towarów i usług. Sformułowanie „podatek od towarów i usług” jest określeniem podatku od wartości dodanej obowiązującym wyłącznie w Polsce, a nie w innych krajach członkowskich. Tym samym nie można utożsamiać podatku od wartości dodanej obowiązującego w innym niż Polska państwie UE z podatkiem od towarów i usług obowiązującym w Polsce. W związku z tym, podatnik jest zobowiązany uwzględniać przychody i koszty w kwotach brutto.
WSA w Gdańsku rozpatrując skargę na interpretację indywidualną podzielił zdanie podatnika. Sąd dał pierwszeństwo efektom wykładni systemowej i odwołując się do wyroku NSA z 4 lipca 2013r. w sprawie II FSK 1544/11 stwierdził, co następuje: „definicja legalna zwarta w art. 2 pkt 11 ustawy z dnia 11 marca 2011r. o podatku od towarów i usług pełni tylko funkcję porządkującą pojęcia języka prawnego, nie jest natomiast przepisem materialnym, który obok podatku od towarów i usług konstytuuje nową formę opodatkowania tj. podatek od wartości dodanej. Tym samym należy przyjąć, że wyłączenia uregulowane w art. 12 ust. 4 oraz w art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy odnoszą się do podatku od towarów i usług, którego adekwatną nazwą w zakresie obrotu unijnego na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, w myśl art. 2 pkt 11 tej ustawy, jest określenie „podatek od wartości dodanej”.
Sąd podkreślił ponadto, że interpretując przepis art. 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. trzeba mieć na uwadze, że stanowi on odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 15 tej ustawy, zatem jego wykładnia musi być ścisła. Jednoznaczna definicja ustawowa pojęcia stanowiącego treść normy prawnej zawartej w art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., według której nie uważa się za koszty uzyskania przychodów podatku od towarów i usług, chyba że spełnione są warunki szczególne, wyklucza inne rozumienie.
W konkluzji WSA ocenił, że podatek naliczony stanowi koszt uzyskania przychodu, jeżeli nie może zostać odliczony od podatku należnego lub zwrócony. Zdaniem sądu, nie jest jednak możliwe uznanie nieskorzystania z prawa obniżenia podatku należnego za jednoznaczne z nieprzysługiwaniem prawa do zaliczenia tego podatku. W sytuacji gdy podatnik nie skorzystał z posiadanego prawa do odliczenia podatku naliczonego w terminach przewidzianych w ustawie o podatku ad towarów i usług, nie posiada on prawa do zaliczenia tego podatku do kosztów podatkowych. Użyte bowiem w treści art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a tiret drugie ustawy sformułowanie „podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług” należy wiązać z wyłączeniem prawa wynikającego z ustawy i nie dotyczy sytuacji, w której podatnik nie skorzystał z przysługującego mu prawa. Skoro więc podatnikowi, co do zasady przysługuje uprawnienie do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, to racjonalne jest uregulowanie o wyłączeniu z kategorii kosztów uzyskania przychodów w ramach podatku dochodowego, podatku od towarów i usług, uiszczonego przy nabyciu towarów.
źródło: Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o.
foto: pixabay.com