Zgodnie z wchodzącym w życie od dnia 1 stycznia 2014 r. art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu świadczenia usług wymienionych w poz. 140–153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy. Pod pozycją 140 załącznika 3 do ustawy wymieniono usługi związane z uzdatnianiem i dostarczaniem wody za pośrednictwem sieci wodociągowych, natomiast pod pozycją 141 ujęto usługi związane z handlem wodą dostarczaną za pośrednictwem sieci wodociągowych pod pozycją 142 – usługi związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków. Zatem od dnia 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia wyżej wymienionych usług będzie powstawał z chwilą wystawienia faktury w rozumieniu art. 106e ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Zgodnie z ust. 7 art. 19a tej ustawy w przypadkach, w których podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu – z chwilą upływu terminu płatności. Zgodnie z art. 106i ust. 3 pkt 4 fakturę wystawia się nie później niż z upływem terminu płatności w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4 (świadczenia usług wodno-kanalizacyjnych). Przepis ust. 7 art. 106i ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, że faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 30 dnia przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi. Przepis ten nie dotyczy wystawiania faktur w zakresie dostawy i świadczenia usług, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4, jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy. Zatem faktury dokumentujące wymienione usługi mogą być wystawiane przed ich wykonaniem, jeżeli zawierają informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczą. Jednak w dniu wystawienia faktury będzie powstawał obowiązek podatkowy i należy zaewidencjonować te usługi w rozliczeniu za miesiąc, w którym wystawiono fakturę. Natomiast jeżeli faktura nie zostanie wystawiona, obowiązek podatkowy powstanie w dniu, w którym upłynął określony w umowie termin płatności z tytułu świadczonych usług.
Przepis art. 106b ust. 1 cytowanej ustawy stanowi, że podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą świadczenie usług dokonywane na rzecz innego podatnika. Oznacza to że podatnicy są obowiązani wystawiać faktury wyłącznie na rzecz innych podatników. Należy podkreślić, że do końca bieżącego roku faktury podatkowe wystawiane są w przypadku usług obowiązkowo na rzecz wszystkich usługobiorców. Podatnik od dnia 1 stycznia 2014 r. może wybrać jedną z dwóch możliwości dokumentowania tych usług na rzecz podmiotów innych niż podatnicy:
- dobrowolnie wystawiać fakturę rzecz nie podatników,
- wprowadzić dokument rozliczeniowy nie będący fakturą ; obowiązek podatkowy powstanie w dniu upływu terminu płatności.
Jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z art. 106b ust. 1, na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę, co nie dotyczy jednak czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4.
Zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 1 tej ustawy faktura powinna zawierać datę jej wystawienia oraz zgodnie z pkt 6 – datę wykonania usługi, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury. Zatem faktura dokumentująca wykonanie tych usług powinna posiadać datę jej wystawienia, w której powstanie obowiązek podatkowy oraz datę wykonania usługi (natomiast nie datę sprzedaży), o ile różni się od daty wystawienia faktury. W powyższych przypadkach wykonanie usługi jest podzielone na okresy rozliczeniowe i zgodnie z art. 19a ust. 3 cytowanej ustawy wykonaniem czynności jest koniec okresu rozliczeniowego. Faktura zatem powinna podawać ostatni dzień tego okresu – nie jest to jednak dzień powstania obowiązku podatkowego, który powstaje w dniu wystawienia faktury lub upływu terminu płatności.
W zakresie danych, jakie powinna zawierać faktura Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług z dnia 28 marca 2011 r. określa dane szczegółowe faktury w zakresie daty wykonania usługi, stanowiąc, że data taka jest elementem obowiązkowym faktury, o ile jest określona i różni się od daty wystawienia faktury; w przypadku sprzedaży o charakterze ciągłym podatnik może podać na fakturze miesiąc i rok dokonania sprzedaży.
Ustawą z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw dokonano istotnych zmian, mających wejść w życie z dniem 1 stycznia 2014 r. w ustawie o podatku od towarów i usług. Regulacje w zakresie fakturowania przeniesiono z cytowanego rozporządzenia na grunt samej ustawy z dnia 11 marca 2004 r. wprowadzając do niej art. 106a – 106q. Brzmienie nowego przepisu art. 106e ust. 1 pkt 6, regulującego obowiązkowe dane na fakturze jest następujące: faktura powinna zawierać datę (…) wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury. Zatem ustawodawca nie przewidział w tym przepisie możliwości podania, wyłącznie miesiąca i roku na fakturach dokumentujących usługi ciągłe, jak ma to miejsce w rozporządzeniu obowiązującym do końca roku 2013. Z art. 19a ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług, regulującego usługi ciągłe wynika, że: – usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.
Biorąc powyższe pod uwagę prawidłowym jest podawanie na fakturze sprzedaży, jako daty wykonania usługi – ostatniego dnia okresu rozliczeniowego, którego faktura dotyczy.
