W dniu 12 grudnia 2013 r. została wydana decyzja wykonawcza Rady upoważniająca Rzeczpospolitą Polską do stosowania środków stanowiących odstępstwo od art. 26 ust. 1 lit. a) i art. 168 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 tej decyzji Rzeczpospolita Polska została upoważniona do ograniczenia do wysokości 50% prawa do odliczenia VAT od zakupu, nabycia wewnątrzwspólnotowego, przywozu, wynajmu lub leasingu silnikowych pojazdów drogowych, a także VAT naliczanego od wydatków związanych z tymi pojazdami, jeśli pojazd nie jest używany wyłącznie do celów działalności gospodarczej.
W myśl ust. 2 ograniczenie do wysokości 50 %, o którym mowa w ust. 1, nie ma zastosowania do pojazdów silnikowych o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3 500 kg lub pojazdów silnikowych posiadających łącznie z siedzeniem kierowcy więcej niż dziewięć miejsc siedzących.
Zgodnie z art. 1 ust. 3 tej decyzji ograniczenie do wysokości 50%, o którym mowa w ust. 1, nie ma zastosowania do VAT naliczonego od wydatków, które są w całości związane z działalnością gospodarczą podatnika.
W wykonaniu tej decyzji Rzeczpospolita Polska dokonała zmian treści art. 86a ustawy o podatku od towarów i usług.
Zgodnie z zasadą ogólną obowiązującą z dniem 1 kwietnia 2014 r. wynikającą z art. 86a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 50% kwoty podatku:
1) wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika;
2) należnego z tytułu:
- świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 podatnikiem jest ich usługobiorca,
- dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 podatnikiem jest ich nabywca,
- wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów;
3) należnego, w przypadku, o którym mowa w art. 33a;
4) wynikającej z otrzymanego dokumentu celnego, deklaracji importowej w przypadku, o którym mowa w art. 33b, oraz z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34.
Pojęcie wydatków związanych z pojazdami samochodowymi zostało zdefiniowane przez ustawodawcę w art. 86a ust. 2. Zgodnie z tą definicją do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, o których mowa w ust. 1, zalicza się wydatki dotyczące:
- nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych;
- używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową, inne niż wymienione w pkt 3;
- nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.
Zgodnie ze stanowiskiem zaprezentowanym przez Ministerstwo Finansów w wydanych wyjaśnieniach (http://www.finanse.mf.gov.pl/documents/766655/1402295/Broszura_samochody_2014.pdf). ograniczeniom w prawie do odliczenia w każdej sytuacji podlegają wydatki z tytułu nabycia innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów – przykładowo opłaty za parking oraz opłaty za przejazd autostradą.
Polski ustawodawca wprowadzając ograniczenia w prawie do odliczenia w art. 86a ustawy o podatku od towarów i usług wbrew wydanej decyzji nie wprowadził pełnego prawa do odliczenia od wydatków, które są w całości związane z działalnością gospodarczą podatnika, które to prawo podatników wynika wprost z art. 1 ust. 3 tej decyzji. Zdaniem autora stanowisko Ministerstwa Finansów nie jest prawidłowe. Podatnicy ponoszący wydatki w całości związane z działalnością gospodarczą powinni móc powoływać się na postanowienia decyzji zgodnie z którą mają prawo odliczyć w pełnym zakresie podatku od poniesionych wydatków. Przykładowo takie prawo przysługiwać im powinno w stosunku do opłaty za parking, opłaty za przejazd autostradą czy wynajmu miejsca parkingowego, które to wydatki w całości służyły prowadzonej działalności.
