W przypadku zamiany towarów za podstawę opodatkowania należy uznać, zgodnie z ogólnymi zasadami wynikającymi z art. 29a ust. 1 ustawy, wynagrodzenie rzeczywiście otrzymane z tytułu dostawy towaru, które stanowi wartość subiektywną stanowiącą odzwierciedlenie wartości, jaką dla odbiorcy ma towar będący wynagrodzeniem za dostawę towaru.
Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek:
- dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,
- czynność ta wykonana została przez podmiot, który dla tej właśnie czynności występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.
Podstawą opodatkowania, zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Zgodnie z ust. 6 rzeczonego przepisu podstawa opodatkowania obejmuje:
- podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
- koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Zgodnie natomiast z art. 29 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., jeżeli należność jest określona w naturze, podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa towarów i usług pomniejszona o kwotę podatku. Oznacza to, że w przypadku zamiany udziałów w nieruchomościach, podstawą opodatkowania będzie wartość zbywanych udziałów pomniejszona o podatek należny, a nie różnica ich wartości. Ponieważ zbywany udział w nieruchomości dotyczy gruntu przeznaczonego pod zabudowę, to nie wystąpi zwolnienie od podatku z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.. Przedmiotowa zamiana podlegać będzie opodatkowaniu według stawki 23% (art. 41 ust. 1 ustawy o VAT).
Jak wskazano w interpretacji indywidualnej z dnia 11 maja 2015 r. (sygn. ILPP1/4512-1-110/15-2/HW) „w kwestii określenia podstawy opodatkowania czynności zamiany nieruchomości gruntowej stwierdzić należy, że co do zasady (poza wyjątkami określonymi w ustawie np. w art. 32 ustawy) przepisy prawa podatkowego pozostawiają stronom transakcji rozstrzygnięcie kwestii wysokości wynagrodzenia za dostawę towarów czy świadczenie usług”. Dodatkowo w interpretacji indywidualnej z dnia z dnia 20 października 2014 r. (sygn. akt IPPP1/443-907/14-2/JL) podkreślono, iż „w przypadku zamiany towarów za podstawę opodatkowania należy uznać, zgodnie z ogólnymi zasadami wynikającymi z art. 29a ust. 1 ustawy, wynagrodzenie rzeczywiście otrzymane z tytułu dostawy towaru, które stanowi wartość subiektywną stanowiącą odzwierciedlenie wartości, jaką dla odbiorcy ma towar będący wynagrodzeniem za dostawę towaru (kwota, jaką byłby on skłonny zapłacić)”.
źródło: Instytut Studiów Podatkowych
