Czy objęcie udziałów/akcji w świetle podatku dochodowego od osób prawnych jest rozumiane jako transakcja i czy w związku z tym, istnieje obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej?
W omawianym przypadku należy wskazać, że prawidłowym jest pogląd wyrażony przez Ministra Finansów w interpretacji indywidualnej z dnia 27 kwietnia 2010 r. (IPPB3/423-35/10-2/AG), zgodnie z którym: „(…) Wskazać należy, iż z przepisu tego nie wynika, iż określone w nim „warunki” (różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty) dotyczą tylko warunków w transakcjach zawieranych pomiędzy podmiotami (podatnikami) powiązanymi. Takie „warunki” (różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty) dotyczyć więc mogą np. sposobu ustalenia praw do udziału w zyskach, jeżeli podstawą ustalenia tych warunków nie są czynniki rynkowe lecz warunki takie zostały narzucone lub ustalone w wyniku istniejących powiązań.
Jeżeli warunki takiej transakcji – umowy/umów na podstawie której/ych z jednej strony przez Wnioskodawcę wnoszony (również przez konwersję) jest wkład pieniężny/niepieniężny (aport) do spółki zależnej a z drugiej wydawane są w zamian udziały/akcje tej spółki zależnej, odbiegałyby od warunków, jakie ustaliłyby w analogicznej sytuacji podmioty niepowiązane i w następstwie tego Wnioskodawca uzyskałby dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby powiązania Wnioskodawcy ze spółka zależną nie istniały, to w takim przypadku polskie organy podatkowe na podstawie art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych mogłyby określić dochód Wnioskodawcy bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań. W przypadku tego rodzaju transakcji mamy do czynienia z powstaniem po stronie Wnioskodawcy zobowiązania do wniesienia aportu i jednocześnie należności w postaci akcji/ udziałów spółki zależnej, a po stronie spółki zależnej zobowiązania do wydania swoich akcji/udziałów w zamian za należność w postaci otrzymania wkładu pieniężnego/niepieniężnego na kapitał (aportu).
W konsekwencji objęcie udziałów/akcji w podwyższonym kapitale podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych za środki pieniężne, w tym także w formie potrącenia wzajemnych wierzytelności, czy tez za wkład niepieniężny (aport) podlega obowiązkowi sporządzania dokumentacji podatkowej zgodnie z treścią art. 9a w przypadku przekroczenia progu, o którym mowa w art. 9a ust 2 tej ustawy.”
W tym bowiem przypadku transakcją jest także przeniesienia własności dóbr materialnych i niematerialnych w zamian za co obejmowane są udziały (akcje). Nie ulega wątpliwości, że w przypadku gdy objęcie udziałów (akcji) skutkuje obowiązkiem rozpoznania przychodu należnego, w związku z zawarciem transakcji z podmiotem powiązanym, istnieje obowiązek sporządzenia analizowanej dokumentacji podatkowej. W tym bowiem przypadku ustalenie lub narzucenie warunków różniących się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty może dotyczyć dochodów podatnika (podmiotu powiązanego). Wątpliwości związane są z obowiązkiem sporządzenia dokumentacji w przypadku, gdy przychód taki nie powstaje (skoro nie powstaje w ogóle nie może być niższy ani wyższy od tego, jaki powstałby w transakcji pomiędzy podmiotami niezależnymi).
Należy jednak wskazać, że przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych nie regulują wprost sytuacji wskazanej powyżej. Narzucenie lub ustalenie warunków różniących się od tych, jakie ustaliłyby podmioty niezależne może jednak mieć wpływ na wysokość dochodu bezpośrednio lub pośrednio. W przypadku objęcia udziałów (akcji) za wkład pieniężny, opodatkowanie dochodu odroczone jest do momentu zbycia uprzednio objętych udziałów (akcji). Kosztem uzyskania przychodu jest wtedy wartość nominalna objętych udziałów (akcji). W tym więc sensie można argumentować możliwość narzucenia lub ustalenia warunków różniących się od warunków, jakie ustaliłyby podmioty niezależne. W związku z powyższym, należy co do zasady sporządzać dokumentację podatkową w omawianych przypadkach.
