Zróżnicowane opodatkowanie towarów krajowych obniżonymi stawkami VAT w świetle wyroku NSA z dnia 12 kwietnia 2016 r. (I FSK 2018/14)

W wyroku z dnia 12 kwietnia 2016r. (I FSK 2018/14) NSA odniósł się m.in. do zasad stosowania obniżonych stawek VAT, identyfikowania towarów w sposób inny niż przy pomocy Nomenklatury Scalonej, a także zarzutu dyskryminacji produktów należących do tej samej kategorii. Sąd analizował w szczególności dopuszczalność stosowania stawek VAT zróżnicowanych ze względu na datę minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia towarów krajowych.

Wyrok ten powiązany jest z zaskarżonym wyrokiem WSA w Łodzi z dnia 4 sierpnia 2014 r. (I SA/Łd 539/14) w sprawie ze skargi podatnika na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 2 stycznia 2014 r. nr IPTPP2/443-851/13-2/JN. Przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej była kwestia dopuszczalności stosowania obniżonej 8% stawki VAT do dostawy towarów z grupowania PKWiU 10.71.12.0 „Wyroby ciastkarskie i ciastka, świeże” wtedy, gdy data ich minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia przekracza 14 lub 45 dni oraz 5% stawki VAT do dostawy towarów z grupowania PKWiU 10.71.11.0 „Pieczywo świeże” wtedy, gdy data ich minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia przekracza 14 dni. W ocenie podatnika produkty ciastkarskie winny być opodatkowane 8% stawką VAT zamiast 23%, a produkty piekarskie stawką 5% VAT zamiast stawką 8% bez względu na datę minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia. Organ interpretacyjny uznał to stanowisko za nieprawidłowe. W interpretacji indywidualnej nr IPTPP2/443-851/13-2/JN odrzucił w szczególności argumentację podatnika, że ustawa z dnia 11 marca 2011r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa) w ramach pozycji 32 załącznika nr 3 oraz pozycji 23 załącznika nr 10 do ustawy wprowadza kryterium stosowania stawki obniżonej (data trwałości, termin przydatności do spożycia), które nie wynika z Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: Dyrektywa 112). Zdaniem podatnika, z którym organ interpretacyjny się nie zgodził, system wspólnotowy nie różnicuje wysokości stawek VAT w zależności od klasyfikacji towarów jako towary „świeże”. W tym systemie wszystkie towary klasyfikowane jako towary piekarskie i ciastkarskie powinny zostać objęte obniżonymi stawkami VAT bez względu na datę minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia.  Powyższej kwalifikacji nie zaakceptował również sąd I instancji, do którego skargę na interpretację nr IPTPP2/443-851/13-2/JN wniósł podatnik.

WSA w Łodzi w wyroku z dnia 4 sierpnia 2014 r. (I SA/Łd 539/14) uznał, że skoro art. 98 Dyrektywy 112 przewiduje możliwość stosowania przez państwo członkowskie nie jednej, a dwóch stawek obniżonych, nie ograniczając różnicowania tych stawek w ramach jednej kategorii, to państwo członkowskie ma swobodę co do stosowania stawek obniżonych, granicą których jest niepowiększanie zakresu kategorii, do jakich mogą mieć zastosowanie stawki obniżone oraz nienaruszenie tzw. neutralności podatkowej. Sąd – odwołując się do opinii Rzecznika Generalnego w sprawie C-360/11 (Komisja przeciwko Hiszpanii) zapadłej przed TSUE, oraz orzeczeń wydanych na tle przepisu wprowadzającego opcję stosowania przez państwo członkowskie jednej lub dwóch stawek obniżonych, a w szczególności wyroku TSUE z dnia 11 października 2001 r. w sprawie C-267/99 Christiane Urbing-Adam przeciwko Administration de l’enregistrement et des domaines, ECR 2001, s. I-7467), oraz wyroków Trybunału w sprawach  C-384/01 (Komisja przeciwko Francji) i C- 94/09 (Komisja przeciwko Francji), jak też wyroków NSA z dnia 3 lutego 2011 r. (I FSK 201/10) i z dnia 19 października 2012 r. (I FSK 1125/12) – stwierdził, że o sprzeczności regulacji krajowej z prawem UE można by mówić, gdyby regulacje krajowe wykraczały poza zakres kategorii oraz gdyby naruszały zasadę neutralności fiskalnej. W sytuacji, gdy ustawa posługuje się własną definicją środków spożywczych dla stosowania obniżonych stawek, ale nie przekracza zakresu danej kategorii, to nie można zdaniem WSA w Łodzi, tylko z tego powodu uznać, że przepisy krajowe naruszają przepisy dyrektywy w zakresie opcji stosowania obniżonych stawek VAT. Jeśli zatem polskie przepisy dotyczące zastosowania obniżonych stawek VAT dla pewnych kategorii „Pieczywa świeżego” i „Wyrobów ciastkarskich i ciastek świeżych” pozostają w zgodzie z przepisami unijnymi w przyjętym zakresie, to w ocenie sądu I instancji stanowisko wyrażone przez organ w interpretacji indywidualnej w odniesieniu do przedstawionego stanu faktycznego było zgodne z przepisami prawa.

Również NSA w wyroku z dnia 12 kwietnia 2016r. (I FSK 2018/14) wydanym na skutek rozpatrzenia skargi kasacyjnej wniesionej przez podatnika od wyroku WSA w Łodzi (I SA/Łd 539/14) nie podzielił argumentacji skargi, opartej na zarzucie naruszenia art. 98 ust. 1-3 Dyrektywy 112 w związku z zasadą neutralności opodatkowania oraz zakazu odmiennego traktowania pod względem podatkowym wynikającego z art. art. 34, art. 36 oraz art. 110 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej przez przepisy ustawy umożliwiające odmienne pod względem podatkowym (tj. dopuszczające stosowanie różnych stawek VAT) traktowanie towarów podobnych/konkurencyjnych.

NSA, wskazując na swe dotychczasowe orzecznictwo dotyczące wykładni art. 98 Dyrektywy 112 – w tym wyroki z dnia 17 grudnia 2013 r., (I FSK 10/13) i 22 października 2014 r. (I FSK 1651/13), oraz wyrok w składzie 7 sędziów z dnia 16 listopada 2015 r. (I FSK 759/14) – przywołał pogląd, że w świetle art. 98 ust. 1-3 Dyrektywy 112 państwo członkowskie może, ale nie musi wprowadzić stawek obniżonych do kategorii dostaw towarów i świadczenia usług w tych przepisach wymienionych oraz, że samo zawężenie w przepisach krajowych kategorii środków spożywczych, do których zastosowanie ma stawka obniżona nie daje podstaw do przyjęcia, że przepis krajowy jest sprzeczny z prawem unijnym. NSA przyjął ponadto, że państwo członkowskie przy określeniu towarów, do których ma zastosowanie stawka obniżona może identyfikować te towary przy pomocy Nomenklatury Scalonej, co nie oznacza jednak, że niedopuszczalne jest ich określenie przez odwołania do krajowych klasyfikacji towarów, takich jak PKWiU (por. wyrok NSA z dnia 24 lipca 2013, sygn. akt I FSK 226/13; wyrok NSA z dnia 9 października 2015 r., sygn. akt I FSK 1072/14). Skoro zaś tak, to nie można podzielić zarzutów skargi kasacyjnej wskazujących na wadliwą implementację przepisów unijnych do porządku krajowego, a sąd pierwszej instancji nie naruszył art. 98 ust. 1-3 Dyrektywy 112. Wreszcie – odwołując się od stanowiska TSUE, wyrażonego  w tezie 25 wyroku z dnia 6 maja 2010 r. sprawie C-94/09 (Komisja Europejska przeciwko Francji), iż „nie można wykluczyć selektywnego stosowania obniżonej stawki pod warunkiem, że nie spowoduje ono ryzyka zakłócenia konkurencji” – NSA skonkludował, że „pieczywo świeże oraz wyroby ciastkarskie i ciastka świeże objęte podstawową stawką podatku VAT nie są podobne do towarów objętych stawką obniżoną VAT. Kryterium przydatności pieczywa, wyrobów ciastkarskich czy ciastek ma istotne znaczenie dla konsumenta. Trudno uznać, że dla przeciętnego konsumenta nie ma żadnego znaczenia fakt czy nabywa produkt z 3 dniową datą trwałości czy też z 46 dniową. Konsument wybierając produkt, mając na uwadze jego datę trwałości, decyduje zatem czy nabywa produkt świeży. Tym samym nie można zgodzić się ze stanowiskiem Skarżącej, że termin do spożycia wprowadza sztuczny podział i dyskryminuje produkty należące do tej samej kategorii”.

źródło: Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o.

Kategorie: VAT.