Wydatki na nabycie udziałów jako koszty uzyskania przychodów

Zgodnie z art. 15 ust. 1 o podatku dochodowym od osób prawnych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy. W myśl natomiast art. 16 ust 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Z  powyższego wynika, że wydatki poniesione przez podatnika na nabycie udziałów stanowią koszty uzyskania przychodów dopiero w momencie zbycia tych udziałów przez podatnika innemu podmiotowi.

Do wydatków poniesionych na nabycie udziałów zalicza się wydatki dokonane przez podatnika, bezpośrednio związane z nabyciem udziałów. Ustawodawca posłużył się bowiem sformułowaniem „wydatki na objęcie lub nabycie” udziałów lub akcji, a nie np. „wydatki poniesione w celu objęcia lub nabycia” udziałów lub akcji.  Oznacza to, że do „wydatków na nabycie” zalicza się wydatki bezpośrednio warunkujące nabycie udziałów, tj. takie, bez których poniesienia skuteczne nabycie udziałów nie byłoby możliwe. Takimi wydatkami są np. cena zakupu udziałów, opłaty notarialne, prowizja biura maklerskiego, podatek od czynności cywilnoprawnych, związane z zakupem udziałów. Wydatki te są potrącane dopiero w momencie odpłatnego zbycia udziałów przez podatnika. Tożsamy pogląd został wyrażony m.in. w  interpretacjach indywidualnych: Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 20 września 2013 r. (ILPB3/423-294/13-2/AO) oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 16 listopada 2012 r. (ITPB3/423-467/12/DK).
Często zdarza się, że w związku z planowanym nabyciem udziałów podatnik ponosi również inne koszty, jak np. koszty usług doradczych, obsługi prawnej transakcji, przeprowadzenia due diligence w obszarach: podatkowym, finansowym, koszty badań rynkowych, koszty podróży służbowych związanych z transakcją, zakupu polis ubezpieczeniowych. Koszty te nie są kosztami poniesionymi „na nabycie” udziałów i należy je zaliczyć do tzw. „kosztów pośrednich”.  Podobnie stwierdzono w interpretacjach indywidualnych: Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 20 września 2013 r. (ILPB3/423-294/13-2/AO), z dnia 3 lutego 2012 r. (ILPB3/423-530/11-2/KS) oraz z dnia 19 maja 2008 r. (ILPB3/423-135/08-2/EK); Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 16 listopada 2012 r. (ITPB3/423-467/12/DK); Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 31 stycznia 2011 r. (IPPB3/423-808/10-2/MC) oraz z dnia 3 marca 2009 r. (IPPB3/423-1681/08-2/ER). Zgodnie natomiast z art. 15 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia.  Oznacza to, że wydatki pośrednie, o którym mowa w niniejszym akapicie będą potrącane w dacie ich poniesienia, a nie dopiero w momencie odpłatnego zbycia udziałów.

źródło: Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o.