Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszcz w interpretacji indywidualnej prawa podatkowego z dnia 13 stycznia 2014 r., nr ITPB2/415-939/13/DSZ rozstrzygnął kwestię dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia udziałów.
Przedmiotowe rozstrzygniecie zapadło w następującym stanie faktycznym. Podatnik w drodze darowizny od osoby, z którą jest spokrewniony w pierwszym stopniu pokrewieństwa, otrzyma udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Polsce. Podatnik przewiduje w przyszłości możliwość umorzenia ww. udziałów, które, stosownie do art. 199 § 1, § 4 i § 5 Kodeksu spółek handlowych, dokonane może zostać albo w trybie umorzenia przymusowego, którego przesłanki i tryb określa umowa Spółki albo w trybie umorzenia automatycznego. W każdym wypadku podatnik otrzyma w zamian za umorzone udziały wynagrodzenie.
Organ podatkowy wskazał, że przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki. W myśl art. 199 § 2 ustawy Kodeks spółek handlowych, umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie. Odnośnie zaś umorzenia automatycznego zauważyć należy, że umowa spółki może stanowić, że udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników. Stosuje się wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym (art. 199 § 4 Kodeksu spółek handlowych).
Organ podatkowy podkreślił, że sposób obliczenia dochodu osoby fizycznej z tytułu umorzenia udziałów został uregulowany w art. 24 ust. 5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem – w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2013 r. – dochodem z umorzenia udziałów lub akcji w spółkach mających osobowość prawną jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo 1ł, albo art. 23 ust. 1 pkt 38; jeżeli nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny, koszty ustala się do wysokości wartości z dnia nabycia spadku lub darowizny. Ustawą z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym zmieniono treść tego przepisu. W brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2014 r., przepis art. 24 ust. 5d stanowi, że dochodem, o którym mowa w ust. 5 pkt 1, jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo 1ł, albo art. 23 ust. 1 pkt 38; jeżeli nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny, kosztami uzyskania przychodu są wydatki poniesione przez spadkodawcę lub darczyńcę na nabycie tych udziałów lub akcji. Zatem zdaniem organu w wyniku dokonanej zmiany cyt. przepisu w obecnym stanie prawnym, przy obliczaniu dochodu z tyt. umorzenia udziałów otrzymanych w drodze darowizny można uwzględnić jako koszty uzyskania przychodu wyłącznie wydatki poniesione przez darczyńcę na nabycie tych udziałów.
Reasumując do ustalenia kosztów z tytułu automatycznego bądź przymusowego umorzenia udziałów znajdzie zastosowanie art. 24 ust 5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu aktualnie obowiązującym. Jak już wskazano, zgodnie z obecnym brzmieniem tego przepisu za koszty uzyskania przychodów w przypadku automatycznego bądź przymusowego umorzenia udziałów nabytych w drodze darowizny uznaje się wartość wydatków poniesionych przez darczyńcę na nabycie tych udziałów. Zatem jeżeli do umorzenia dojdzie po dniu 1 stycznia 2014 r., to podatnik nie będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wartości rynkowej umorzonych udziałów z dnia darowizny, a jedynie wartość wydatków poniesionych przez darczyńcę na nabycie tych udziałów.
