Przed dniem 1 stycznia 2013 r. wierzyciel mógł skorzystać z ulgi na złe długi, pomimo tego, że jego kontrahent znajdował się w trakcie postępowania upadłościowego. Po dniu 1 stycznia 2013 r. taka korekta nie jest możliwa – stanowisko takie zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 6 sierpnia 2013 r., sygn. akt I SA/Wr 666/13.
Zadaniem Sądu było ocenienie zasadności dokonanej przez organ podatkowy korekty podatku naliczonego w trybie art. 89b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Spółka nie wywiązała się ze zobowiązań wobec kontrahentów. W miesiącu, którego dotyczy spór, tj. w lutym 2010 r. spółka nie znajdowała się w upadłości. Ogłoszono ją dopiero w maju 2011 r. Spółka znajdowała się więc w upadłości likwidacyjnej dopiero w dacie podjęcia działań przez organ podatkowy. Spór dotyczył więc tego, czy ogłoszenie upadłości spółki wyklucza korygowanie zobowiązań podatkowych w trybie art. 89b ustawy za okresy rozliczeniowe sprzed ogłoszenia upadłości.
W ocenie Spółki stan upadłości dłużnika wyklucza możliwość korekty podatku i to zarówno w momencie dokonania transakcji, jak i w momencie korzystania przez wierzyciela z „ulgi na złe długi” ze względu na pierwszeństwo stosowania Prawa upadłościowego i naprawczego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, obowiązujących w dacie objętej rozstrzygnięciem, stanowisko spółki nie może znaleźć uzasadnienia. Z art. 89a ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług wynika, że warunek, by dłużnik nie był w stanie upadłości należy odnosić wyłącznie do daty dostawy towaru lub świadczenia usługi. Dopiero od 1 stycznia 2013 r. wprowadzony został warunek, że na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji, w której dokonuje się korekty, dłużnik nie może być w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Jednakże do wierzytelności powstałych przed 1 stycznia 2013 r. nie stosuje się tej zmienionej regulacji.
W ocenie Sądu dokonana przez organy podatkowe korekta podatku naliczonego w rozliczeniu spółki w żaden sposób nie naruszy zasad podziału masy upadłości, a każdy z uprawnionych podmiotów (wierzycieli) zostanie zaspokojony według zasad Prawa upadłościowego. Ani skorzystanie z ulgi na złe długi przez wierzyciela, ani korekta deklaracji VAT przez dłużnika, nie stanowią bowiem zaspokojenia wierzyciela. W ich wyniku dochodzi do korekty wysokości wierzytelności, ale nie jej zaspokojenia, chybione są zatem zarzuty skargi, że dojdzie do zaspokojenia wierzycieli poza kolejnością przewidzianą w przepisach Prawa upadłościowego.
Należało uznać, że w razie ogłoszenia upadłości podatnika, aktualny pozostaje przewidziany w art. 89b ust. 1 ustawy o VAT obowiązek dłużnika (podatnika) dokonania korekty podatku naliczonego w razie, gdy wierzyciel skorzystał z tzw. „ulgi na złe długi”.
