Stawka podatkowa dla gruntów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą

Wyłączenie przedmiotu opodatkowania z kategorii związanej z prowadzeniem działalności gospodarczej, a tym samym opodatkowanie według preferencyjnych zasad, następuje w sytuacji, gdy przedmiot ten, ze względów technicznych, nie jest i nie może być wykorzystany do prowadzenia tej działalności. Okoliczność ta musi zostać indywidualnie zbadana i wykazana w postępowaniu podatkowym przy uwzględnieniu stanu faktycznego rozpatrywanej sprawy. Wyłączenie ze względów technicznych może być dowodzone wszelkimi środkami dowodowymi, do których należą zarówno orzeczenia organów nadzoru budowlanego jak i opinie specjalistów (biegłych) zakresu budownictwa z tym, że nie są to środki dowodowe wyłącznie właściwe. W postępowaniu ma zastosowanie zasada wyrażona w art. 180 § 1 Ordynacji podatkowej, w myśl której jako dowód należy dopuścić wszystko co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne prawem.

Z przepisów ustawy o transporcie kolejowym bezspornie wynika, iż likwidacja linii kolejowej lub jej odcinka oznacza ostateczne, a nie tylko przejściowe, wyłączenie jej z eksploatacji, tj. z możliwości prowadzenia przewozów kolejowych. Takie ostateczne zaprzestanie eksploatacji oznacza zatem nie tylko zaniechanie dokonywania przewozów, ale również zaniechanie utrzymywania w pełnej sprawności różnych składających się na tę budowlę urządzeń technicznych, powodując tym samym, iż w wyniku określonego aktu prawnego zlikwidowana linia kolejowa traci charakter budowli w rozumieniu prawa budowlanego, a więc charakter obiektu budowlanego stanowiącego całość techniczno – użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, nie będącego budynkiem ani obiektem małej architektury. Oznacza to w konsekwencji, że zlikwidowana linia kolejowa nie podlega, jako taka, a więc jako budowla nieistniejąca, opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, co bynajmniej nie wyklucza możliwości takiego opodatkowania określonych składników pozostałych po zlikwidowanej linii kolejowej, a więc np. pozostałych po niej gruntów jako części powierzchni ziemskiej czy budynków i budowli przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego.

Stanowiąc więc, że opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają m.in. grunty oraz że podstawę ich opodatkowania stanowi ich powierzchnia ustawa o podatkach opłatach lokalnych stawki tego opodatkowania różnicuje ze względu na cechy funkcjonalne tego przedmiotu opodatkowania, wyróżniając pośród nich grunty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, grunty pod jeziorami zajęte na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych oraz grunty pozostałe.

I tak, przewidując odrębną stawkę podatkową dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób ich zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków ustawa ta stanowi zarazem w art. 1a ust. 1 pkt 3, że przez grunty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej rozumieć należy grunty będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą (z wyjątkiem gruntów związanych z budynkami mieszkalnymi, gruntów pod jeziorami, zajętych na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych), chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych.
Aby ocenić, czy pozostające w posiadaniu przedsiębiorcy grunty, jako części powierzchni ziemskiej, pozostałe po zlikwidowanej linii kolejowej jako części infrastruktury kolejowej, mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej i czy takiemu wykorzystaniu nie stoją na przeszkodzie określone względy techniczne, pamiętać należy, iż linia kolejowa jest budowlą powstałą w wyniku różnorakich prac budowlanych, z którymi związane jest m.in. kształtowanie powierzchni terenu poprzez podyktowaną względami technicznymi budowę m.in. przekopów i nasypów. Takie ukształtowanie określonego terenu, dostosowujące tę powierzchnię zasadniczo do wyłącznych potrzeb transportu kolejowego powoduje, że wykorzystywanie tej powierzchni (gruntu) do jakiejkolwiek działalności gospodarczej innej niż transport kolejowy nie jest możliwe ze względów technicznych, na przeszkodzie takiemu wykorzystaniu stoi bowiem zarówno samo ukształtowanie powierzchni danego terenu, jak i jego zajęcie przez znajdujące się na tej powierzchni urządzenia w postaci nawierzchni kolejowej wraz z podtorzem i budowlami inżynieryjnymi.

O ile więc uzasadnioną jest teza, iż podstawą decyzji o likwidacji linii kolejowej są z reguły względy o charakterze ekonomicznym, to jednakże sama likwidacja takiej budowli, jaką jest linia kolejowa, oznacza, że przestając stanowić całość użytkowo – techniczną budowla ta nie może być wykorzystywana w takiej działalności gospodarczej, jaką jest udostępnianie infrastruktury kolejowej i to właśnie ze względów technicznych (likwidacja), a nie tylko ekonomicznych. Podyktowana takimi względami likwidacja linii kolejowej oznacza też to, że pozostałe po tej likwidacji grunty nie mogą być wykorzystywane w działalności gospodarczej ze względów technicznych, skoro technicznie, poprzez usytuowanie na nich określonych urządzeń (podkłady, szyny itp.) oraz ewentualne określone ukształtowanie terenu (przekopy, nasypy) grunty te przystosowane zostały wyłącznie do wykorzystywania ich jako droga kolejowa.

Linia kolejowa rozpatrywana musi być jako całość, tj. do prowadzenia w przyszłości ewentualnej działalności gospodarczej w zakresie usług transportowych, niezbędne jest zatem dysponowanie przez przewoźnika możliwością korzystania z gruntów i budowli na tej trasie (czy to na zasadzie najmu, prawa własności czy też użytkowania wieczystego). Zaistnienie faktu przekazania na rzecz gminy użytkowania wieczystego gruntów stanowiących część linii kolejowej i zobowiązania się przez tą gminę do wybudowania na nich ścieżki rowerowej a także zdemontowania torów na odcinku S. – K., dodatkowo stanowi o zaistnieniu względów technicznych, o których mowa w art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych dla spornych gruntów wchodzących w skład zlikwidowanej linii kolejowej, gdyż podatnik nie dysponuje tytułem prawnym do gruntów na całej trasie zlikwidowanej linii kolejowej.

Art. 1a ust. 1 pkt 3, art. 2 ust. 1 pkt 3 i art. 5 ust. 1 pkt 1 określają podatnikowi wysokość zobowiązania w podatku od nieruchomości należnego od zlikwidowanej linii kolejowej, a więc od budowli nie istniejącej jako całość techniczno – użytkowa, a także podatek należny od gruntów pozostałych po zlikwidowanej linii kolejowej określają przy zastosowaniu podwyższonej stawki podatkowej przewidzianej dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (pozostających w posiadaniu przedsiębiorcy) pomimo tego, iż ze względu na znajdujące się na nich pozostałości po zlikwidowanej linii kolejowej (nasypy, przekopy, urządzenia techniczne) grunty te w działalności gospodarczej wykorzystywane być nie mogą.

źródło: Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o.