Skutki podatkowe zbycia wierzytelności pożyczkowej

W zakresie skutków podatkowych zbycia wierzytelności pożyczkowej mogą być wyrażone dwa odmienne poglądy.

Pogląd nr 1

Z tytułu dokonania sprzedaży wierzytelności zbywca obowiązany będzie do wykazania przychodu w wysokości ceny ustalonej w umowie zbycia wierzytelności.

Do kosztów uzyskania przychodów z tytułu zbycia wierzytelności można zaliczyć kwotę udzielonych pożyczek (kwoty główne bez odsetek za zwłokę). Udzielenie pożyczki wiązało się bowiem z faktycznym pomniejszeniem majątku pożyczkodawcy. Nie będzie natomiast stanowiła kosztu uzyskania przychodu wartość naliczonych do dnia sprzedaży odsetek od udzielonych pożyczek, ponieważ w tym przypadku nie wystąpił element poniesienia wydatku (taki pogląd wyrażony został m.in.  w interpretacji indywidualnej Ministra Finansów z dnia 22 marca 2013 r. – IBPBI/2/423-148/13/AP.
W interpretacji indywidualnej z dnia 26 lutego 2013 r. (IBPBI/2/423-1525/12/AP) wskazano natomiast, że kosztem podatkowym będzie także kwota odsetek: „Reasumując, stanowisko Spółki, iż kosztem uzyskania przychodów Spółki w przypadku odpłatnego zbycia wierzytelności z tytułu udzielonych pożyczek będzie wartość nominalna pożyczki, tj. kwota główna wraz z naliczonymi odsetkami do dnia sprzedaży, ale nie wyższa niż wartość ceny wynikającej z umowy sprzedaży wierzytelności należy uznać za prawidłowe.” Ta interpretacja została zmieniona na korzystną dla wnioskodawcy wskutek wyroku NSA z dnia 21 listopada 2012 r. (II FSK 1509/11): „Nie ma zatem podstaw do uznania za koszt uzyskania przychodu z tytułu sprzedaży wierzytelności z tytułu umowy pożyczki wyłącznie wydatków poniesionych w postaci należności głównej. Za taki koszt uzyskania przychodu powinny zostać uznane również odsetki i wartość nominalna wierzytelności, której z tytułu sprzedaży wyzbywa się ze swojego majątku zbywca (pomniejszenie jego aktywów).”

Pogląd nr 2

W przypadku cesji wierzytelności pożyczkowej przez zbywcę cena uzyskiwana ze zbycia części kapitałowej pozostaje neutralna podatkowo, będąc ekonomicznie spłatą udzielonej pożyczki i korzystając z wyłączenia z przychodów na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. Z kolei część ceny zapłacona przez nabywcę wierzytelności z tytułu przeniesienia naliczonych odsetek jest przychodem podatkowym, stanowiąc niejako częściową „spłatę” odsetek opodatkowaną na zasadzie kasowej.

W opinii autora, każdy z powyżej wymienionych poglądów ma swoje uzasadnienie.

źródło: Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o.