Rozszerzenie zasady zachowania właściwości przez organy właściwe w dniu wszczęcia postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej

Z dniem 1 stycznia 2016 r. wchodzi w życie znowelizowana ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa. Na mocy nowelizacji rozszerzona została zasada „perpetuatio fori” w postępowaniu podatkowym, która stanowi, że  sąd właściwy do rozpoznania danej sprawy w chwili wszczęcia postępowania, niezależnie od późniejszych zmian podstaw określających jego właściwość, pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania.

Zgodnie ze znowelizowanym art. 18b organy podatkowe właściwe w dniu wszczęcia postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej będą pozostawać właściwe we wszystkich sprawach związanych z zobowiązaniem podatkowym, które jest przedmiotem postępowania lub kontroli, chociażby w trakcie postępowania lub kontroli nastąpiło zdarzenie powodujące zmianę właściwości. Przepis stanowiący, że jeżeli zdarzenie powodujące zmianę właściwości organu podatkowego nastąpiło po zakończeniu kontroli podatkowej, właściwym miejscowo w sprawie, której ta kontrola dotyczy, pozostaje organ właściwy w dniu wszczęcia kontroli podatkowej.
Przepisy odnoszące się do wzmocnienia zasady „perpetuatio fori” – jak stanowi przepis art. 18b § 3– stosowane będą odpowiednio:

  1. w razie następstwa prawnego powodującego zmianę właściwości;
  2. w sprawach, o których mowa w art. 21 § 3a, art. 24 i art. 30,
  3. w sprawach orzekania o odpowiedzialności osób trzecich.

W konsekwencji organ podatkowy dokonujący merytorycznej oceny sprawy w protokole kontroli pozostanie organem właściwym miejscowo w sprawie wszczęcia postępowania podatkowego, co należy tłumaczyć ekonomiką postępowania. Wraz z nowelizacją wyjaśnione zostały wątpliwości odnośnie tego, czy zasada zachowania właściwości obowiązuje po zakończeniu kontroli podatkowej oraz po zaistnieniu okoliczności mogących powodować zmianę właściwości. W myśl znowelizowanego przepisu, organ podatkowy właściwy w dniu rozpoczęcia kontroli pozostaje właściwy również po zakończonej kontroli podatkowej oraz po zaistnieniu okoliczności powodujących zmianę właściwości, po zakończeniu kontroli.
Przepis tego artykułu stosuje się do wszystkich spraw związanych z zobowiązaniem podatkowym, którego dotyczy postępowanie „wymiarowe” lub kontrola. Powyższe rozwiązanie oznacza skupienie w jednym organie wszystkich rodzajowo spraw jednego podatnika dotyczących danego zobowiązania podatkowego. Dotychczas ta kwestia budziła wątpliwości, czy chodzi o utrwalenie właściwości tylko w jednej sprawie, która jest przedmiotem kontroli lub postępowania podatkowego (ustalenie lub określenie wysokości zobowiązania), czy we wszystkich sprawach powiązanych.
Na mocy art. 18b § 2 ordynacji usunięte zostały wątpliwości interpretacyjne poprzez jednoznaczne określenie, że jeżeli zdarzenie powodujące zmianę właściwości organu podatkowego nastąpiło po zakończeniu kontroli podatkowej, właściwym miejscowo w sprawie, której ta kontrola dotyczy, pozostaje organ właściwy w dniu wszczęcia kontroli podatkowej. Pragmatyka i ekonomika postępowania wymaga, aby organ dokonujący merytorycznej oceny sprawy w protokole kontroli pozostał organem właściwym miejscowo w sprawie wszczęcia postępowania podatkowego, niezależnie od tego, czy zdarzenie powodujące zmianę właściwości organu podatkowego nastąpiło w toku kontroli czy po jej zakończeniu.

źródło: Instytut Studiów Podatkowych
foto: pixabay.com