Przesłanka winy jako czynnik decydujący o przywróceniu terminu

W przypadku gdy strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi o przywróceniu terminu. Stopień należytej staranności jest jednak różnie rozumiany dla stron oraz dla pełnomocnika profesjonalnego.

Zgodnie z treścią art. 86 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, „jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Postanowienie o przywróceniu terminu albo odmowie jego przywrócenia może być wydane na posiedzeniu niejawnym”. Z przepisu tego wynika, że sąd przywróci stronie termin, o ile uchybienie było niezawinione przez stronę. W doktrynie i utrwalonym orzecznictwie sądowo-administracyjnym przyjmuje się, że kryterium braku winy, jako przesłanka zasadności takiego wniosku sprowadza się do dopełnienia przez stronę obowiązku dołożenia szczególnej staranności przy dokonywaniu czynności procesowej, rozumianej obiektywnie, to jest takiej, której można wymagać od każdego należycie dbającego o swoje interesy. (por. J. P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2004, str. 149). Wymóg ten w praktyce sprowadza się do przedstawienia okoliczności uprawdopodabniających brak winy w uchybieniu terminu. Wynika z tego że ciężar dowodu spoczywa tu na stronie, lub gdy strona reprezentowana jest przez profesjonalnego pełnomocnika profesjonalnego na pełnomocniku. W przypadku tego ostatniego należy zauważyć, że jego brak winy jest warunkiem przywrócenia terminu przez sąd, bowiem to na nim spoczywa obowiązek zadbania o prawidłowe i terminowe dokonanie czynności procesowych. Jednocześnie kryterium należytej staranności jest podwyższone, ponieważ adwokat czy radca prawny, z racji wykonywanego zawodu, posiadają stosowne przygotowanie i znajomość procedur sądowoadministracyjnych, które zapewniają prawidłowe prowadzenie sprawy. Wynika z tego że dla przyjęcia winy pełnomocnika wystarczy nawet lekkie niedbalstwo (por. postanowienia NSA z dnia: 15 marca 2016 r. I GZ 157/16 oraz  31 marca 2009 r., I FZ 69/09).

Podsumowując należy podkreślić, że jedynym czynnikiem mogącym spowodować przywrócenie terminu jest wykazanie, że strona, czy to jej pełnomocnik nie dokonali w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy. W przypadku pełnomocnika profesjonalnego czyli, radcy prawnego, adwokata, czy też doradcy podatkowego kryterium należytej staranności jest podwyższone, z racji wykonywanego przez nich zawodu, sprowadzającego się do reprezentowania klientów przed sądami i organami.

źródło: Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o.