Zasiłek opiekuńczy przysługuje wszystkim ubezpieczonym podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu. Zasiłek opiekuńczy przysługuje z tytułu sprawowania opieki nad:

• zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8,
• chorym dzieckiem w wieku do lat 14,
• innym chorym członkiem rodziny, w tym dzieckiem w wieku powyżej 14 lat.

Do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad dziećmi ma prawo zarówno matka, jak i ojciec dziecka. Zasiłek opiekuńczy wypłaca się jednak tylko jednemu z rodziców – temu, który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę za dany okres. Prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8 przysługuje w przypadku:

• nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko; nieprzewidzianym zamknięciem żłobka, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, uważa się takie zamknięcie placówki, o którym pracownik został zawiadomiony w terminie krótszym niż 7 dni przed ich zamknięciem,
• porodu lub choroby małżonka stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki,
• pobytu małżonka stale opiekującego się dzieckiem w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej.

Przy ustalaniu prawa do zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem analogicznie jak małżonkowie traktowani są rodzice dziecka niepozostający w formalnym związku małżeńskim, lecz pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym i w przypadku choroby, porodu lub pobytu w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej jednego z nich, drugiemu przysługuje zasiłek opiekuńczy. Zasiłek opiekuńczy przysługuje z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem własnym, dzieckiem małżonka, dzieckiem przysposobionym, a także dzieckiem obcym, przyjętym na wychowanie i utrzymanie. Do innych członków rodziny, nad którymi opieka – w razie ich choroby – daje prawo do zasiłku opiekuńczego, zalicza się:

• dzieci w wieku powyżej 14 lat
• małżonka
• rodziców
• teściów
• dziadków
• wnuki oraz
• rodzeństwo,

pod warunkiem jednak, że pozostają oni z osobą sprawującą opiekę we wspólnym gospodarstwie domowym. Zasiłek opiekuńczy z tytułu sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny przysługuje nawet wówczas, gdy chory członek rodziny pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą sprawującą opiekę tylko przez okres choroby.