Praktyczne aspekty sukcesji uniwersalnej na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych

W wyniku restrukturyzacji w grupach, w miejsce danego podatnika jako wierzyciela w stosunku do innego podatnika z grupy z tytułu sprzedanych towarów lub usług wchodzi inny podmiot (podatnik) z grupy. Podatnik ten (np. spółka przejmująca) w swoich księgach rachunkowych będzie miała ujętą należność z tytułu sprzedanych przez spółkę przejętą towarów i usług. Spółka przejęta nie wykazała z tego tytułu przychodów należnych.

Istotnym w opinii autora zagadnieniem jest pytanie, czy uregulowanie należności na rzecz spółki przejmującej będzie neutralne podatkowo tzn., czy nie będzie skutkować powstaniem przychodu podatkowego w spółce przejmującej. Art. 93 § 2 pkt 1 Ordynacja podatkowa ustanawia zasadę sukcesji podatkowej – dotyczącą spółki przejmującej. Zgodnie z nim, osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku łączenia się: przez przejęcie innej osoby prawnej (osób prawnych) wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się osób lub spółek.

Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „praw i obowiązków” będących na podstawie art. 93 Ordynacji podatkowej, przedmiotem sukcesji. W wyroku WSA w Lublinie z dnia 15 czerwca 2012 (I SA/Lu 349/12) Sąd wskazał, że: „W przepisach art. 93-96 o.p. uregulowana została sukcesja uniwersalna. Rozumieć przez nią należy wstąpienie następcy prawnego w zasadzie we wszystkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki podatnika. Sukcesja praw i obowiązków dotyczy nie tylko tych z nich, które mają charakter materialnoprawny, ale i proceduralny.”

W wyroku NSA z z dnia 21 marca 2012 r. (I FSK 806/11) Sąd uznał, że: „Przepis art. 93 § 1 i 2 o.p. reguluje następstwo prawne w zakresie praw i obowiązków przewidzianych w przepisach prawa podatkowego, lecz chodzi tu o takie prawa i obowiązki publicznoprawne, które istniały przed połączeniem spółek.” Podobnie w wyroku WSA w Białymstoku z dnia 13 października 2005 r. (I SA/Bk 216/05): „Przepis art. 93 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) reguluje następstwo prawne w zakresie praw i obowiązków przewidzianych w przepisach prawa podatkowego. Chodzi tu o takie prawa lub obowiązki publicznoprawne, które istniały przed połączeniem obu podmiotów.”

Sukcesja podatkowa oznacza przejęcie praw i obowiązków podatkowych, co skutkuje m.in. ciągłością rozliczeń podatku dochodowego spółki przejmującej i przejmowanej. Oznacza to, m.in. że otrzymanie przez spółkę przejmującą zapłaty należności uprzednio rozpoznanej jako przychód należny przez spółkę przejmowaną – nie rodzi dodatkowej kategorii przychodu podatkowego, przychód podatkowy nie powstanie „po raz drugi”.

źródło: Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o.

Kategorie: CIT.