W wyroku z dnia 17 lutego 2015 r. (I SA/ Kr 91/15) WSA w Krakowie odniósł się do skutków świadczenia z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy najmu. Sąd rozstrzygał pomiędzy kwalifikacją takiej wypłaty jako odszkodowania, bądź też jako rozliczenia związanego z wykonaniem usługi w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2011 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa).
W przedmiotowej sprawie czynny podatnik VAT prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą zawarł umowę najmu lokalu na czas określony 10 lat. Umowa nie zawierała postanowień dotyczących możliwości wcześniejszego jej rozwiązania. Kontrahent podatnika w związku z pozyskaniem nowego lokalu zaproponował przedterminowe rozwiązanie umowy i wypłatę odszkodowania. Strony zawarły porozumienie w związku z niedotrzymaniem warunków umowy najmu, uzgadniając kwotę odszkodowania. Podatnik wystąpił do Ministra Finansów z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej pytając, czy odszkodowanie wypłacone wynajmującemu z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy najmu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
Sam stał na stanowisku, że zapłata przez najemcę na rzecz wynajmującego określonej kwoty pieniężnej w związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy najmu ma charakter odszkodowawczy i nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną przezeń usługę, bowiem istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. Uzgodniona kwota miała zaś podatnikowi zrekompensować utratę zabezpieczenia finansowego, a zarazem możliwość planowania kierunków rozwoju działalności, których to atutów przedterminowe rozwiązanie umowy najmu podatnika pozbawiło i zdecydowanie pogorszyło jego sytuację na rynku. Minister Finansów uznał przedstawione stanowisko za nieprawidłowe.
WSA w Krakowie rozpatrując skargę podatnika na interpretację indywidualną podzielił zdanie organu. W ocenie sądu organ słusznie uznał, że na gruncie ustawy z dnia 11 marca 2011r. „zawarte pomiędzy stronami porozumienie jest wzajemnym porozumieniem z elementem ekwiwalentności. Skarżący bowiem […] godzi się na wcześniejsze rozwiązanie umowy, a w zamian otrzymuje wynagrodzenie, […] czyli dokonuje czynności wprost wymienionej w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, która podlega opodatkowaniu”. WSA przyjął ponadto, że „kwota wypłacona na podstawie porozumienia stron – chociaż nazwana została odszkodowaniem – stanowi w swojej istocie rozliczenie z tytułu umowy najmu, rodzaj „odstępnego”, zapłatę za zgodę kontrahenta na prawo do wcześniejszego wycofania się z umowy. Objęta zatem jest podatkiem od towarów i usług i powinna być dokumentowana fakturą VAT”. Dla wzmocnienia powyższej argumentacji WSA powołał się, za organem interpretującym, na wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 15 grudnia 1993 r. w sprawie C-63/92 Lubbock Fine & Co, z którego treści wynika, że wypłaty z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy najmu za porozumieniem stron płyną z tego samego źródła, jakim jest łączący strony stosunek prawny, czyli właśnie umowa najmu. Są to rozliczenia związane z przedmiotową umową i jeżeli najem podlega opodatkowaniu VAT, to i te wypłaty także.
W konkluzji WSA ocenił, że wypłaconej kwoty nie można uznać za zadośćuczynienie za utracone korzyści, bowiem stanowi ona formę wynagrodzenia za działanie – tj. wyrażenie zgody na odstąpienie od umowy. Zgodę tę należy traktować jako świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ spełniona jest przesłanka istnienia bezpośredniego związku pomiędzy wypłatą wynagrodzenia, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, w postaci zgody na tolerowanie takiej sytuacji, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem czynność, w postaci wyrażenia zgody na wcześniejsze rozwiązanie zawartej umowy, stanowi odpłatne świadczenie usług przez podatnika na rzecz kontrahenta, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i na podstawie jej art. 5 ust. 1 pkt 1 podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
źródło: Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o.
foto: pixabay.com