Opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnej umowy pożyczki odnawialnej

Zgodnie z projektem ustawy z dnia 4 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw, zmiany mają dotknąć także ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych.  Rozszerzeniu ma podlegać art. 3 ustawy, który dotyczy obowiązku podatkowego w PCC. Obowiązek podatkowy w myśl nowego przepisu ma powstawać z chwilą każdorazowej wypłaty środków pieniężnych, jeżeli umowa pożyczki określa, że wypłata środków pieniężnych nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy. Taka konstrukcja przepisu oznacza wprowadzenie odrębnej normy określającej moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu umowy pożyczki odnawialnej, której ostateczna kwota pożyczki nie jest znana w chwili zawarcia umowy, zaś wypłata środków pieniężnych nastąpi niejednokrotnie.

Obecnie moment powstania obowiązku podatkowego i zobowiązania podatkowego powstaje z chwilą dokonania czynności lub zaistnienia określonego zdarzenia. Dokonanie czynności cywilnoprawnej rodzi zarówno obowiązek, jak i zobowiązanie podatkowe. Sposób i czas wykonania zobowiązania podatkowego w tym podatku uzależnione są od rodzaju stanu faktycznego, w tym od formy dokonywanej czynności. Przesłankami decydującymi o momencie powstania obowiązku podatkowego jest m. in. chwila dokonania czynności cywilnoprawnej. W przypadku umowy pożyczki obowiązek podatkowy w przypadku powstaje z chwilą dokonania czynności, a więc zawarcia umowy pożyczki.

W obrocie gospodarczym podmioty prawa zawierają tzw. umowy pożyczki odnawialnej, w ramach której pożyczkodawca zobowiązuje się do udostępnienia pożyczkobiorcy określonej kwoty środków pieniężnych. Pożyczkobiorca do wysokości przyznanego w umowie limitu może otrzymać przyznane środki zgodnie z aktualnymi potrzebami jednorazowo albo w transzach. Po spłacie całości lub części pobranych środków pożyczkobiorca bez konieczności zawierania nowej umowy pożyczki może ponownie otrzymać środki pieniężne do wysokości ustalonego limitu. W związku z konstrukcją umowy pożyczki odnawialnej nie jest możliwe określenie kwoty ostatecznie udzielonej pożyczki na dzień zawarcia umowy pożyczki. W opinii projektodawcy brak szczególnych regulacji w tym zakresie prowadzi do nieopodatkowywania części środków pieniężnych przekazywanej tytułem takiej czynności.

źródło: Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o.