W wyniku nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 25 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem innowacyjności (Dz.U. z 2015 r. poz. 1767), do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej określanej jako ustawa) dodany został art. 18d, na mocy którego począwszy od 1 stycznia 2016 r. możliwe jest odliczanie od podstawy opodatkowania wydatków poniesionych na innowacje.  Odliczenie to uzależnione jest spełnienia kilku warunków.

Przysługuje mianowicie w odniesieniu do kosztów uzyskania przychodów poniesionych przez podatnika jedynie na działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 4a  pkt 26 ustawy, a więc na działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Dalej, dokonywane jest od podstawy opodatkowania określonej zgodnie z art. 18 ustawy, a zatem od dochodu, po odliczeniu:

• darowizn przekazanych organizacjom na cele określone w art. 4 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,
• w bankach – 20% kwoty kredytów (pożyczek) umorzonych w związku z realizacją programu restrukturyzacji, zakwalifikowanych do straconych kredytów (pożyczek) i zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów,
• darowizn na cele kultu religijnego – łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu.

Po trzecie, odliczenie dotyczy tzw. „kosztów kwalifikowanych”, za które uznaje się:

• należności ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz składki z tytułu tych należności określone w ustawie z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w części finansowanej przez płatnika składek, jeżeli te należności i składki dotyczą pracowników zatrudnionych w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej;
• nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową;
• ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, a także nabycie wyników badań naukowych, świadczonych lub wykonywanych na podstawie umowy przez jednostkę naukową w rozumieniu ustawy z 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1620 ze zm.) na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej;
• odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem.
• Jako koszty kwalifikowane traktowane są także dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.

Koszty kwalifikowane ponoszone w ramach badań podstawowych podlegają odliczeniu pod warunkiem, że badania te są prowadzone na podstawie umowy lub porozumienia z jednostką naukową w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki.

Kolejną przesłanką odliczenia jest zachowanie limitów określonych w ustawie. W ten sposób kwota odliczanych kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć :

1. w odniesieniu do należności ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz składki społecznej z tytułu tych należności – 30% tych kosztów, zaś
2. w odniesieniu do pozostałych wspomnianych wydatków:

• 20% tych kosztów – o ile podatnik jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej,
• 10% tych kosztów – w przypadku innych podatników.

Odliczenia kosztów kwalifikowanych dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym koszty te poniesiono. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę lub wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia – odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części – dokonuje się w zeznaniach za kolejne trzy lata podatkowe następujące bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.

Jednocześnie prawo do odliczenia nie przysługuje podatnikowi, jeżeli w roku podatkowym prowadził działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia. Do kosztów uzyskania przychodów nie są także zaliczane koszty kwalifikowane w części, w której zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Zgodnie z nowym art. 9 ust. 1b ustawy, podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową, którzy zamierzają skorzystać z odliczenia, są obowiązani do wyodrębnienia kosztów działalności badawczo-rozwojowej w prowadzonych księgach rachunkowych.
Równocześnie z dniem 1 stycznia 2016r. uchylono przepisy przewidujące tzw. ulgę na nabycie nowych technologii, tj. art.18b ustawy, jednakże podatnikom, którzy rozpoczęli korzystanie z tej ulgi przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej zagwarantowano możliwość kontynuowania odliczeń na dotychczasowych zasadach.

Reasumując: zmiany w zakresie preferencji podatkowych dotyczących działalności badawczo-rozwojowej obniżą koszty jej prowadzenia. Wprowadzają możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu szeroko pojmowanej działalności badawczo-rozwojowej, umożliwiają bowiem odliczenie zarówno kosztów badań naukowych, jak i prac rozwojowych, niezależnie od ich wyniku. Dotychczas obowiązujące przepisy ograniczały możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wyłącznie kosztów prac rozwojowych, i to wyłącznie zakończonych wynikiem pozytywnym, brak było natomiast możliwości zaliczania kosztów badań naukowych.

źródło: Instytut Studiów Podatkowych
foto: pixabay.com