Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o radcach prawnych, radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce: cywilnej lub jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej. Wskazana forma jest środkiem pomocniczym do prowadzenia działalności zawodowej. Radcy prawni są ograniczeni w wyborze formy prawnej prowadzenia działalności zawodowej. Ponadto są oni obowiązani do świadczenia z urzędu pomocy prawnej.
Na tym tle powstał spór do którego źródła przychodu należy kwalifikować przychód radcy prawnego z tytułu świadczenia usług pomocy prawnej z urzędu. Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów jest działalność wykonywana osobiście. Natomiast w myśl art. 10 ust. 1 pkt 3 tej ustawy źródłem przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Zatem – jak uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 14 kwietnia 2014 r. (ILPB1/415-894/12/14-S/AG) – pozarolnicza działalność gospodarcza i działalność wykonywana osobiście stanowią odrębne źródła przychodów. Dla celów podatkowych działalność prowadzona przez podatnika może być uznana za działalność gospodarczą pod warunkiem, że uzyskanych przychodów nie można zaliczyć do innych źródeł przychodów, w tym np. do działalności wykonywanej osobiście. Przy tym, jak stwierdził NSA w uchwale z dnia 21 października 2013 r. (II FPS 1/13) wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu, zależnie od formy prawnej w jakiej wykonuje on swój zawód, należy kwalifikować do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, w przypadku gdy pomoc prawną z urzędu pełnomocnik wykonuje prowadząc działalność zawodową w formie działalności gospodarczej. Natomiast jeżeli czyni to w ramach innych form wykonywania zawodu, wówczas wynagrodzenie to należy kwalifikować do źródła przychodów z działalności wykonywanej osobiście.
