Pytanie zadane w tytule niniejszego artykułu ma podstawowe znaczenie w świetle uchwały Sądu Najwyższego (Izba Karna) z dnia 18 grudnia 2013 r. (KZP 19/13): jeżeli odliczenie lub zwrot różnicy podatku następuje na podstawie fikcyjnych faktur, wówczas powinien mieć zastosowanie art. 299 Kodeksu Karnego, gdyż uzyskanie tą drogą korzyści (nienależne odliczenie lub zwroty) są przestępstwem prania brudnych pieniędzy pochodzących z oszustwa w rozumieniu art. 286 tego Kodeksu. Przepisy te brzmią groźnie, lecz rzeczywistość, do której mogą mieć zastosowanie, jest dość prozaiczna. Są to główne cztery przypadki posłużenia się fakturą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług dla potrzeb odliczenia podatku naliczonego przy pomocy deklaracji VAT-7 (VAT-7K albo VAT-7D):

1. faktura wystawiona jest przez podmiot istniejący, lecz czynność, którą jakoby dokumentuje, w ogóle nie miała miejsca; jest to typowy przypadek „usługi sprzedam koszty”: do faktury tej ma zastosowanie art. 108 tej ustawy,
2. faktura wystawiona jest przez podmiot istniejący, lecz który nie miał obowiązku jej wystawienia, gdyż czynność, która miała tu miejsce, wykonał inny podmiot; do faktur tych również ma zastosowanie art. 108 tej ustawy,
3. czynność miała miejsce, lecz fakturę wystawił podmiot fikcyjny, faktycznie nie istniejący (np. fikcyjna spółka utworzona w raju podatkowym); do tych faktur nie może mieć zastosowania art. 108 tej ustawy, chyba że jest możliwość ustalenia, kto w sensie podmiotowym wystawił tę fakturę,
4. czynność miała miejsce, fakturę wystawił podmiot obowiązany do jej wystawienia, lecz jej treść podaje nieprawdę w celu wyłudzenia odliczenia lub zwrotu różnicy podatku. Dotyczy to zwłaszcza przypadku gdy zakup dokumentowany tą fakturą nie daje prawa do odliczenia, a podane w niej fałszywe informacje mają uzasadnić prawo do odliczenia; do faktur tych nie ma zastosowania art. 108 ustawy, gdyż wiąże się ona z powstaniem obowiązku podatkowego oraz podatku należnego.

We wszystkich powyższych przypadkach nie powstaje podatek naliczony w rozumieniu art. 86 tej ustawy, a podatnik nie może dokonać odliczenia. Jeżeli tego dokonał, posługując się tymi dokumentami, jest to czynem zabronionym w rozumieniu art. 286 Kodeksu Karnego oraz usiłowaniem uzyskania korzyści z tego przestępstwa w rozumieniu art. 299 Kodeksu Karnego.

Powyższe poglądy wynikają również z wyroków sądów karnych wydanych w latach 2010-1013. Oznacza to, że większość operacji zwanym popularnie „agresywnym planowaniem podatkowym” w podatku od towarów i usług nosi znamiona przestępstw pospolitych.

źródło: Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o.