Czy nieodpłatne gwarancje i poręczenia stanowią przychód podatkowy?

W ocenie autora błędnym jest pogląd wyrażany obecnie przez organy podatkowe, że udzielenie gwarancji bez wynagrodzenia dla zabezpieczenia spłaty zobowiązań, jest nieodpłatnym świadczeniem otrzymanym przez dłużnika, np. pożyczkobiorcę, kredytobiorcę. Należy wskazać, że kilka lat wcześniej organy podatkowe wyrażały pogląd o braku świadczenia nieodpłatnego otrzymanego w tych przypadkach przez dłużników. Przykładowo:

  • interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 11 lipca 2008r. (ITPB3/4240-3/08/PS): „poręczenie, udzielone przez udziałowca, stanowi jedynie zabezpieczenie umowy kredytowej, poprzez zobowiązanie się przez nią do spłaty zobowiązania, wynikającego z umowy, na wypadek nie wywiązania się z niej przez Spółkę. W skutek nie pobrania wynagrodzenia za przedmiotowe poręczenie, w chwili zawierania umowy nie rodzi ona więc po stronie poręczającego żadnych negatywnych skutków materialnych. Poręczyciel zobowiązany jest do wykonania umowy dopiero, gdy dłużnik jej nie wykona. Zatem przyjąć należy, że w momencie poręczenia przedmiotowej umowy Wnioskodawca nie uzyskał żadnych korzyści majątkowych kosztem poręczyciela. Zatem w przedmiotowej sytuacji nie znajduje zastosowania art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych”;
  • interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 18 sierpnia 2008 r. (sygn. ITPB3/423-400/08/PS): „Wskazać należy, iż przedmiotowe poręczenie, udzielone przez spółki zależne, stanowić będzie jedynie zabezpieczenie umowy kredytowej, poprzez zobowiązanie się przez te podmioty do spłaty zobowiązania, wynikającego z umowy, na wypadek nie wywiązania się z niej przez Spółkę. W skutek nie pobrania wynagrodzenia za przedmiotowe poręczenie, w chwili zawierania umowy nie będzie rodzić ona więc po stronie poręczających żadnych negatywnych skutków materialnych. Poręczyciele będą zobowiązani do wykonania umowy dopiero, gdy dłużnik jej nie wykona. Zatem przyjąć należy, że w momencie poręczenia przedmiotowej umowy Wnioskodawca nie uzyska żadnych korzyści majątkowych kosztem poręczycieli. Stwierdzić należy więc, iż w opisanej sytuacji zastosowania nie znajdzie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Tym samym poręczenie umowy kredytu inwestycyjnego przez spółki zależne nie jest nieodpłatnym świadczeniem dla Wnioskodawcy z uwagi, iż w momencie poręczenia przedmiotowej umowy, Wnioskodawca nie uzyska żadnych korzyści majątkowych kosztem poręczycieli.”
  • interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 4 grudnia 2008 r. (sygn. IPPB3/423-1487/08-2/AG): „Z przedstawionej na wstępie, potwierdzonej w orzecznictwie, definicji nieodpłatnego świadczenia, wynika również, że w korespondencji do otrzymanego nieodpłatnego świadczenia u podmiotu obdarowanego, u podmiotu świadczącego nieodpłatne świadczenie musi powstać koszt lub zaangażowanie aktywów. W przypadku udzielenia gwarancji, gwarant zaangażuje środki finansowe (aktywa) dopiero, jeśli na żądanie banku (kredytodawcy), zostanie zobligowany do spłaty kredytu zamiast kredytobiorcy. Potwierdza to także WSA w powołanym już wyroku z dnia 24 kwietnia 2007 r, stwierdzającym, że .w chwili zawierania umowy poręczenia nie rodzi ona po stronie poręczyciela żadnych negatywnych skutków materialnych. Poręczyciel jest zobowiązany do spłaty kredytu bankowego dopiero, gdy dłużnik nie wykona zobowiązania”. Analogicznie, w opisanej przez Podatnika sytuacji, w momencie zawarcia umowy o udzielenie gwarancji nie dochodzi do otrzymania przez Spółkę nieodpłatnego świadczenia, gdyż u podmiotu udzielającego gwarancję nie wiąże się to z żadnymi negatywnymi konsekwencjami finansowymi. Dopiero ewentualna, przyszła konieczność utworzenia rezerwy na spłatę poręczonego kredytu lub/i jego faktyczna spłata konstytuowałaby powstanie kosztu po stronie Gwaranta i rozpoznania u Podatnika opodatkowanego przychodu w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.”
  • interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 11 sierpnia 2009 r. (ILPB3/423-365/09-2/DS): „Aby mówić o otrzymaniu świadczenia przez świadczeniobiorcę, świadczeniodawca musi wyrazić pozytywną wolę tego świadczenia poprzez zobowiązanie się do jego spełnienia. Nie wystarczy samo zawarcie umowy o nieodpłatne świadczenie, lecz konieczne jest jej wykonanie. (…) Zatem przyjąć należy, że w momencie poręczenia lub udzielenia gwarancji Wnioskodawca nie uzyska żadnych korzyści majątkowych kosztem poręczyciela. (…) w opisanej sytuacji nie znajdzie zastosowania art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z uwagi na okoliczność, iż przedmiotowe poręczenia lub gwarancje udzielane przez jednostkę powiązaną ze Spółką nie stanowią nieodpłatnych świadczeń dla Wnioskodawcy”.

źródło: Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o.

Kategorie: CIT.