Cele statutowe działalności a uprawnienia do zwolnienia

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 3 marca 2016 r. o sygn. akt II FSK 236/13, uznał że  nie jest istotne, czy cel wymieniony w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych realizowany z dochodów podatnika – jest dla niego jedynym, czy jednym z wielu, głównym, czy pobocznym celem statutowym. Istotne jest, że dany statutowy cel działalności musi być przewidziany w ustawie regulującej byt i funkcjonowanie tego podmiotu.

Organ podatkowy określił izbie gospodarczej zobowiązanie w podatku dochodowym od osób prawnych wraz z odsetkami stwierdzając, że realizowane przez nią cele statutowe nie uprawniają do zwolnienia. Organ zakwestionował możliwość skorzystania przez izbę gospodarczą ze zwolnienia dochodów osiągniętych z tytułu składek członkowskich. Według organu, art. 17 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych  nie uprawnia do zwolnienia składek członkowskich organizacji samorządu gospodarczego, jakim jest izba gospodarcza. Zaliczenie izby do kategorii organizacji politycznej, społecznej lub zawodowej (o których mowa w tym przepisie) stanowiłoby rozszerzającą wykładnię tego przepisu i naruszenie zasady powszechności opodatkowania.

 W ocenie organu zwolnienie zawarte w tym przepisie jest zwolnieniem warunkowym i zależy od łącznego spełnienia następujących przesłanek: podatnik korzystający ze zwolnienia musi prowadzić działalność statutową określoną w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dochody muszą być przeznaczone na cele działalności statutowej wymienionej w tym przepisie oraz bez względu na termin – wydatkowane na ten cel, w tym także na nabycie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych służących bezpośrednio realizacji tych celów oraz na opłacenie podatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodu.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał stanowisko organu za właściwe. Sąd zwrócił uwagę, na fakt, że zwrot „cel statutowy” użyty w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o należy rozumieć, jako cel działania danego podmiotu, który przypisuje mu, jako cel statutowy, ustawa regulująca zasady jego powstawania, organizacji i funkcjonowania – nie zaś każdy cel zapisany w statucie tego podmiotu. Niezaakceptowanie takiej wykładni oznaczałoby zgodę na wpływanie przez podatników na zakres możliwości stosowania zwolnienia podatkowego za pomocą określonych postanowień statutowych. To byłoby nie do pogodzenia z art. 217 Konstytucji RP. Art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o powinien być analizowany w związku z przepisami prawa określającymi dla danej kategorii podmiotów obszar i cele ich działalności, w granicach, których mogą one wskazać w statucie konkretne cele swojego działania.

Jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny zadania izb gospodarczych, zakreślone przepisami ustawy o izbach gospodarczych, nie pokrywają się z celami wymienionymi w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Sąd nie podważa kwestii prowadzenia działalności gospodarczej przez  izbę gospodarczą, może np. organizować warsztaty, szkolenia, konferencje, powodujące wzrost wiedzy ich uczestników lub realizować projekty, których efektem może być poprawa stanu środowiska. Jednak w kontekście art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy  efekty te muszą być uznane za wynik realizacji zadań określonych w art. 2-4 ustawy o izbach gospodarczych. Nie mogą być efektem realizacji celów wymienionych w powołanym przepisie ustawy podatkowej – oświatowego, naukowego, ochrony środowiska, jako celów statutowych.

źródło: Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o.

Kategorie: CIT.