Budynek jest jednym z przedmiotów podlegających opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, aby jednak mógł on być opodatkowany musi posiadać wszystkie cechy przedstawione w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych.
Pojęcie „budynek” przeżyło swoistego rodzaju ewolucję w podatku od nieruchomości. Od roku 1991, czyli od uchwalenia ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (zwana dalej ustawą), aż do końca 2002 r. obowiązywała następująca definicja: „obiekt budowlany umocowany w ziemi lub na ziemi posiadający ściany lub słupy albo filary oraz pokrycie dachowe”.
Od dnia 1 stycznia 2003 r. definicja została zmieniona zmianie. Zgodnie z art. 1a ust.1 pkt 1 ustawy , budynek, to „obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach”. Takie określenie „budynku” zawarte jest również w art. 3 pkt 2 Prawa budowlanego. Prawo budowlane określając pojęcie „budynek” posługuje się stwierdzeniami: „fundament” oraz „trwale związany z gruntem”. Nie podaje jednak ich definicji. Przy definiowaniu powyższych pojęć istotną pomoc stanowią informacje dostarczone przez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego. Zgodnie z nimi ”fundament” – to element konstrukcji budowlanej w jej najniższej części, który ma za zadanie przekazanie ciężaru budowli na grunt i nazywany jest ławą lub stropem fundamentowym. W przypadku wątpliwości co do tego, czy budynek w rzeczywiści posiada fundament czy też nie, należy mieć na uwadze to, że każdy rodzaj fundamentu, który dopuszcza prawo budowlane mieści się w przytoczonej definicji. W przypadku zaś jakichkolwiek wątpliwości, na podstawie art. 197 Ordynacji podatkowej, należy korzystać z opinii biegłego, gdyż sam organ podatkowy nie dysponuje specjalistycznymi informacjami z zakresu prawa budowlanego.
Zatem pojęcie, „trwałe związanie z gruntem” oznacza, że obiekt budowlany ma fundamenty będące poniżej linii terenu i że te fundamenty połączone są trwale z obiektem budowlanym. Zgodnie z art. 48 Kodeksu cywilnego część składową gruntu stanowi m.in. budynek trwale z nim związany. W świetle zaś art. 47 § 2 k.c. częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. Zatem, za trwale związany z gruntem należy uznać budynek, którego nie można od gruntu odłączyć bez jego uszkodzenia oraz obiekt, który nie jest wzniesiony do tzw. przemijającego użytku, z tym pojęciem związany jest jednak problem tymczasowości obiektu. Jak podkreśla Stanisław Rudnicki, jeżeli budynek miał fundamenty, czyli mocno, w sensie fizycznym, związany był z gruntem, ale został wybudowany jako tymczasowy, to przynajmniej do czasu zmiany przeznaczenia, nie może być traktowany jako trwale związany z gruntem (S. Rudnicki, Prawo obrotu nieruchomościami, Warszawa 1999, s. 17.).
Jak wynika z powyższego, definicja trwałego związania z gruntem, a więc kwestia kluczowa dla uznania obiektu za budowlę, w większości interpretowana jest według kryteriów prawa cywilnego. Występujące bowiem w ustawie pojęcie „nieruchomość” rozumiane jest zgodnie z art. 46 k.c., określenie zaś „budynek”, jest częścią składową gruntu w rozumieniu art. 47 k.c. albo nieruchomością budynkową w rozumieniu art. 46 k.c. Jeśli nie jest ani nieruchomością budynkową, ani częścią składową gruntu, nie może być budynkiem w rozumieniu ustawy.
Należy zaznaczyć, że elementy budynku, wymienione w art. 1a ust.1 pkt 1 ustawy są konieczne, aby określony obiekt mógł być opodatkowany jako budynek. Dobitnie potwierdza to wyrok WSA z dnia 10 listopada 2010 w Gliwicach (I SA/Gl 758/10), zgodnie z którym „pozbawienie istniejącego budynku dachu, a więc jednego z elementów tworzących budynek w rozumieniu ustawy podatkowej, powoduje niemożność jego opodatkowania. Dach to nakrycie budynku, wierzchnia część osłoniętego wnętrza, część budynku ograniczająca go od góry, niezależnie od konstrukcji czy użytych do jego wybudowania materiałów”.
Należy tu jednak odróżnić sytuację, w której element budynku został usunięty całkowicie, od jego tylko częściowego usunięcia. Wyrok z Gliwic stanowi dalej że: „brak okien, schodów wewnętrznych, dźwigu osobowego czy części dachu lub ogólna dewastacja budynku, pozbawienie znajdujących się w nim lokali mediów czy jego <porzucenie> lub niewykorzystywanie nie powoduje utraty przez taki obiekt budowlany cech budynku
w rozumieniu przepisów ustawy podatkowej. Budynek pozostaje budynkiem nawet wówczas, gdy został wyłączony z bieżącej eksploatacji”.
źródło: Instytut Studiów Podatkowych
foto: pixabay.com
